18/11/25
Belastingverhoging 10% ook retroactief versoepeld bij goede trouw
Een belastingverhoging is een administratieve boete die de fiscus oplegt bovenop de verschuldigde belasting wanneer een belastingplichtige een fout maakt in de aangifte of deze te laat indient. De meest voorkomende verhoging is 10% en wordt automatisch toegepast zodra het niet- of laattijdig aangegeven bedrag hoger is dan € 2.500 – zelfs bij een eerste vergissing en zonder enig bewijs van opzet. Bovendien activeert een belastingverhoging in de vennootschapsbelasting een verhoging van 10% of meer daarnaast het “aftrekverbod” (art. 206/3 WIB 92), waardoor fiscale verliezen uit vorige jaren niet meer verrekend kunnen worden.
Al jaren wordt deze automatische 10%-verhoging bij een eerste overtreding zonder kwade trouw disproportioneel genoemd (zie o.m. België heeft een fiscaal sanctie-schandaal (29 november 2024)).
In de vennootschapsbelasting leidde de combinatie met het aftrekverbod er toe dat bedrijven belasting betaalden terwijl ze over meerdere jaren gezien nog verlies leden. (zie Het Grondwettelijk Hof handhaaft (voorlopig?) het aftrekverbod (28 november 2024).
Bloom heeft zelf ook een procedure ingesteld bij het Grondwettelijk Hof. (https://www.tijd.be/politiek-economie/belgie/algemeen/goede-trouw-bij-belastingaangifte-wordt-zaak-voor-grondwettelijk-hof/10624383.html)
De programmawet van 21 juli 2025 draaide eindelijk de bewijslast om: bij een eerste overtreding moet de fiscus voortaan kwade trouw bewijzen vóór hij een belastingverhoging mag opleggen. De nieuwe regel geldt voor aanslagen gevestigd vanaf 29 juli 2025. Velen vroegen zich echter af wat er zou gebeuren met de duizenden oudere dossiers waarin een 10%-verhoging al was opgelegd.
In een arrest van 18 november 2025 heeft het Hof van Beroep te Gent beslist dat de mildere sanctieregel ook retroactief moet worden toegepast op alle aanslagen die nog betwist worden of waartegen nog bezwaar mogelijk is.
Het Hof beroept zich op het Europees recht: wanneer een administratieve sanctie wordt versoepeld, moet de mildere sanctie onmiddellijk gelden voor alle nog niet definitief afgehandelde zaken. Dit Europees recht primeert op het Belgische recht.
Het gevolg van dit oordeel is dat:
- de fiscus moet in lopende dossiers kwade trouw bewijzen;
- kan hij dat niet, dan vervalt de 10%-verhoging;
- het aftrekverbod valt weg → vroegere verliezen kunnen alsnog verrekend worden, wat vaak leidt tot (gedeeltelijke) terugbetaling van de aanslag.
In aanslagjaar 2022 alleen al waren er klaarblijkelijk 84.000 dossiers met een 10%-verhoging. Een groot deel daarvan betreft eerste overtredingen zonder fraude. (zie https://www.tijd.be/netto/nieuws/belastingen/rechter-fluit-fiscus-terug-voor-belastingverhoging-uit-verleden/10636543.html)
In de dossiers waar de bezwaartermijn nog loopt, of de betwisting nog niet afgehandeld werd, kan minstens om de ontheffing van de 10%-belastingverhoging gevraagd worden.
Dit arrest is uiteraard nog niet het einde van de discussie. De fiscus kan nog cassatieberoep aantekenen, zodat het Hof van Cassatie zich uiteindelijk over de retroactieve toepassing van de mildere sanctieregel zal uitspreken.
Daarnaast blijven er nog talrijke open punten. De programmawet van 21 juli 2025 wijzigde enkel het wettelijk kader voor de inkomstenbelastingen (zowel personen- als vennootschapsbelasting). Voor de BTW, andere federale belastingen en voor de regionale en lokale belastingen wordt bij een eerste overtreding te goeder trouw nog steeds automatisch een belastingverhoging toegepast (zie ook ons eerder artikel De toetsing van btw-boetes aan artikel 6 EVRM van 1 mei 2025).
Als kantoor heeft Bloom Law hieromtrent een procedure opgestart bij het Grondwettelijk Hof met een verzoekschrift tot vernietiging van artikelen 38 en 39 van de Programmawet van 18 juli 2025. Hierin argumenteren we dat de beperking tot inkomstenbelastingen discriminerend is tegenover andere belastingen zoals BTW, dat het vermoeden van goede trouw onterecht wordt uitgesloten bij laattijdige aangiften (art. 351 WIB 92), en dat de temporele werking (geen retroactiviteit voor oudere aanslagen) ingaat tegen artikel 7 EVRM en het gelijkheidsbeginsel (artikelen 10 en 11 Grondwet). Dit dossier is ingediend op 30 juli 2025 en is thans hangende.
Opvallend is dat de Vlaamse regering momenteel werkt aan een decretaal kader voor het ‘droit à l’erreur’ (recht op fout). Een gevolg hiervan kan zijn dat ook voor de Vlaamse belastingen van het Vlaams Gewest bij goede trouw geen belastingverhoging meer wordt opgelegd bij een eerste overtreding – een evolutie die we nauwgezet opvolgen.
Het Grondwettelijk Hof handhaafde eerder dit jaar nog het aftrekverbod zelf in de vennootschapsbelasting (zie ons artikel van 28 november 2024), maar benadrukte daarbij proportionaliteit en goede trouw – principes die nu verder versterkt worden. Ook de proportionaliteit van verhogingen bij herhaalde overtredingen blijft een discussiepunt.
